افزودنی روغن موتور یا ادتیو روغن، ترکیبات خاصی هستند که برای بهبود عملکرد روانکار و شاخص ویسکوزیته بکار می روند و نقش بسیار حیاتی در ارتقاء کیفیت روغن موتور دارند. در این مقاله از پرفلوب قصد داریم شما را با ماهیت مواد افزودنی به روغن موتور و هر آنچه که باید در مورد این ادتیوها بدانید، آشنا سازیم. با پرفلوب همراه باشید.
ادتیو روغن چیست؟
روان کننده از دو ترکیب روغن پایه و مواد افزودنی تشکیل شده است. چون روغن های پایه به تنهایی ویژگی های لازم برای استفاده در موتور خودرو، گیربکس، سیستم هیدرولیک و تجهیزات صنعتی را ندارند، موادی به آنها افزوده می شود تا روغن بتواند در شرایط کاری سخت (بار، حرارت و فشار زیاد موتور) بهترین عملکرد را داشته باشد.
در ساخت روغن موتور بیش از 10 ادتیو بکار می رود که هر کدام ویژگی خاص خود را دارند. نقش این افزودنی ها بسته به کاری که انجام می دهند بسیار مهم است.
نقش ادتیوها در روغن موتور
ویسکوزیته یا غلظت روغن مهمترین شاخص و ویژگی روان کننده است که متخصصان و سازندگان روغن موتور به آن توجه زیادی دارند. در واقع، کیفیت و کارایی روغن موتور تنها بر اساس ویسکوزیته و شاخص گرانروی آن سنجیده می شود. با این حال، در روانکارها، چیزهای مهمتر از ویسکوزیته نیز وجود دارند.
مواد افزودنی به روغن پایه یا همان ادتیوها ترکیبات آلی یا معدنی هستند که به صورت جامد در روغن حل شده یا معلق می شوند. بسته به نوع استفاده، معمولاً بین 0.1 تا 30 درصد حجم روغن را مواد افزودنی تشکیل می دهد.
افزودنی های روغن موتور سه نقش اساسی ایفا می کنند:
- خواص آنتی اکسیدان، ضد سایش، ضد خوردگی، ضد کف و افزایش کارایی متفرق کننده ها در روغن موتور را بهبود می بخشند.
- با کاهش نقطه ریزش و بهبود دهنده شاخص ویسکوزیته (VI) خواص نامطلوب روغن پایه را کاهش می دهند.
- ادتیوهای EP، مواد پاک کننده، غیرفعالکنندههای فلزی و عوامل چسبنده، باعث ارتقاء کیفیت روغن موتور می شوند.
ادتیو در روغن موتور خاصیت قطبی دارد و رسوبات و ناخالصی ها را به خود جذب می کند و یا در مواقعی لجن را در خود حل می کند. خاصیت دیگر آن این است که رسوبات جذب شده را به خوبی حمل می کند و به فیلتر روغن می برد، آنجا فیلتر می شود و دوباره به سیستم بر می گردد. با این حال، این خاصیت به مروز زمان از بین می رود، به همین خاطر است که روغن بعد از 5000 هزار کارکرد، سیاه می شود و رسوب می کند.
یکی دیگر از خاصیت های افزودنی های روغن موتور، مکانیسم قطبی مانند پوشش ذرات، امولسیون کردن آب و مرطوب شدن فلز است که جای بحث دارد.
پوشاندن ذرات به این معنی است که ماده افزودنی به سطح ذره می چسبد و آن را می پوشاند. این افزودنی ها، غیرفعال کننده های فلزی، پاک کننده ها و پخش کننده ها هستند. از آنها برای متفرق کردن ذرات دوده به منظور جلوگیری از تجمع، ته نشینی و رسوب، به ویژه در دماهای پایین تا متوسط استفاده می شود.
بیشتر بدانید: نحوه تشخیص روغن موتور اصلی و تقلبی
آیا هر چه درصد ادتیو در روغن موتور بیشتر باشد، بهتر است!
وقتی صحبت از حجم افزودنی در روغن موتور می شود، باید بدانید، همیشه مقدار بیشتر ادتیو به معنای بهتر بودن نیست. گاهی اوقات عملکرد واقعاً بدتر می شود. در موارد دیگر، عملکرد افزودنی بهبود نمی یابد، اما مدت زمان اثربخشی آن افزایش می یابد.
علاوه بر این، افزایش حجم و درصد یک ادتیو روغن موتور خاص، ممکن است فقط یک خاصیت روغن را بهبود بخشد و در عین حال خاصیت دیگر را کاهش دهد. اگر درصد ترکیب افزودنی ها نامعلوم باشد، کیفیت کلی روغن موتور را تحت تاثیر قرار می دهد.
برخی از افزودنی ها برای قرار گرفتن در یک فضای یکسان روی سطح فلزی با یکدیگر رقابت می کنند. اگر غلظت بالایی از یک ماده ضد سایش به روغن اضافه شود، ادتیو بازدارنده خوردگی ممکن است اثر کمتری داشته باشد. نتیجه، ممکن است افزایش مشکلات مربوط به خوردگی باشد.
در زیر می توانید جدول افزودنی های رایج مورد استفاده در روغن موتور و درصد افزودنی های روغن موتور را مشاهده کنید.
| سیستم | ادتیو رایج | حجم ادتیو |
| موتور | آنتی اکسیدان، ضد خوردگی، پاک کننده، پخش کننده، ضد سایش، ضد کف، بهبود دهنده قلیایت | 10 تا 30 درصد |
| توربین های بخار، کمپرسورها | آنتی اکسیدان، بازدارنده خوردگی، امولسیفایر، ضد کف | 0.5 تا 5 درصد |
| گیربکس (مارپیچ، هپیوئید) | ضد سایش، آنی اکسیدان، ضد کف، گاهی اوقات بازدارنده خوردگی، کاهش دهنده اثر فشار (EP) | 1 تا 10 درصد |
| گیربکس (کرم شکل) | کاهش دهنده اثر فشار، آنتی اکسیدان، بازدارنده خوردگی، اسیدهای چرب | 3 تا 10 درصد |
| سیستم های هیدرولیک | آنتی اکسیدان، ضد سایش، ضد کف، بازدارنده خوردگی، کاهش دهنده نقطه ریزش، بهبود دهنده شاخص ویسکوزیته | 2 تا 10 درصد |
برای اینکه فلز بر اثر اصطکاک و حرارت، ساییده نشود، سطح آن باید خیس و به اصطلاح مرطوب شود، به این عمل Metal wetting گفته می شود. چند نوع ماده افزودنی هستند که به روغن موتور، روغن گیربکس و روان کننده صنعتی اضافه می شوند و خاصیت مرطوب کردن سطح فلز را بر عهده دارند. این ادتیوها به داخل بدنه گیربکس، دندانه های گیربکس، یاتاقان ها، شفت ها و غیره می چسبند و از خوردگی و سایش جلوگیری می کنند.
افزودنی هایی که قابلیت مرطوب کردن سطح فلز را دارند عبارتند از: بازدارنده های زنگ، افزودنی های ضد سایش (AW) و EP (کاهش دهنده اثر فشار)، عوامل چرب کننده و بازدارنده های خوردگی.
ادتیوهای AW به طور خاص برای محافظت از سطوح فلزی در شرایط دمایی بسیار بالا استفاده می شوند. این افزودنی در دماهای متوسط تا بالا (65 تا 110 درجه سانتیگراد) یک لایه نرم و خاکستر مانند تشکیل می دهند.
یکی از افزودنی های رایج ضد سایش، دی آلکیل دی تیوفسفات روی (ZDDP) است. این ادتیو، خطر تماس فلز با فلز که می تواند منجر به افزایش حرارت، اکسیداسیون و تأثیر منفی بر استحکام فیلم شود، را کاهش می دهد.
انواع ادتیو روغن موتور و روانکارها
انواع مختلفی از افزودنی های شیمیایی وجود دارد که با روغن های پایه مخلوط می شوند تا خواص روغن پایه را افزایش دهند، برخی از خواص نامطلوب روغن پایه را کاهش دهند و احتمالاً برخی خواص جدید را ایجاد کنند.
همانطور که گفتیم، مواد افزودنی به روغن پایه معمولاً حدود 0.1 تا 30 درصد روغن روانکاری و محصول نهایی را تشکیل می دهند. این ترکیب بستگی به کاربرد هدف روان کننده دارد و در جدول بالا آورده شده است.
افزودنی های روغن موتور، مواد شیمیایی گران قیمتی هستند و فرمول مناسب مواد افزودنی و یا درصد ترکیب آن در روان کننده، علم بسیار پیچیده ای است. این، نوع مواد افزودنی است که روغن توربین (R&O) را از روغن هیدرولیک، روغن گیربکس و روغن موتور متمایز می کند.
همچنین بخوانید: تفاوت روغن هیدرولیک با روغن گیربکس
برخی از شرکت های تولید روغن برای اینکه قیمت محصولات خود را پایین نگه دارند، از افزودنی های روان کننده دم دستی و بر اساس توانایی آنها در انجام عملکرد مورد نظرشان، استفاده می کنند. با این حال، در انتخاب نوع افزودنی در روان کننده ها، توانایی آنها در ترکیب آسان با روغن های پایه انتخاب شده، سازگاری با سایر افزودنی های موجود در فرمولاسیون و مقرون به صرفه بودن آنها مد نظر سازندگان قرار دارد.
مهمترین مواد افزودنی به روغن موتور
مهمترین موادی که به منظور تامین ویژگی های مناسب به روغن پایه اضافه می شوند، عبارتند از:
مواد ضد اکسیداسیون (Anti-oxidants)
اکسیدن شدن روغن به خاطر قرار گرفتن روغن پایه در معرض هوا و مجاورت با فلزات مختلف اغلب در تمام دماها اتفاق می افتد. با این حال، اکسیداسیون روغن در دماهای بالاتر و با حضور آب، فلزات ساینده و سایر آلاینده ها سریع تر انجام می شود.
اکسیداسیون روغن باعث تشکیل اسیدهای خورنده، لجن و تشکیل رسوبات سطحی و بالا رفتن غلظت و ویسکوزیته روغن می شود. از اینرو، برای تاخیر در اکسیداسیون و افزایش عمر روغن موتور، از ادتیوهای ضد اکسیداسیون به اندازه مناسب در روغن پایه استفاده می شود.
مواد ضد خوردگی و ضد زنگ (Anti-wear)
ورود آب به صورت قطرات بسیار ریز داخل روغن به مرور زمان باعث زنگ زدگی و خوردگی قطعات فلزی می شوند. مواد ضد خوردگی و ضدزنگ از جمله مهمترین مواد افزودنی به روغن پایه هستند تا با ایجاد عایق بین اکسیژن آب و سطح فلزی، مانع از خوردگی و زنگ زدگی فلز شوند.
در واقع، این افزودنی ها با خنثی کردن اسیدها و تشکیل یک سد محافظ شیمیایی برای دفع رطوبت از سطوح فلزی، زنگ زدگی و خوردگی داخلی را کاهش داده یا از بین می برند.
برخی از این بازدارندهها برای محافظت از فلزات خاص هستند. بنابراین، یک روغن ممکن است حاوی چندین ماده ضد خوردگی باشد. استفاده از انواع افزودنی های روغن موتور مثل همین مواد ضد خوردگی و ضد زنگ تقریباً در هر روغن و گریس رایج است. غیرفعال کننده های فلزی نیز شکل دیگری از مواد ضد خوردگی هستند.
بهبود دهنده های شاخص ویسکوزیته (Viscosity Index Improvers)
بهبود دهنده های شاخص گرانروی افزودنی های پلیمری زنجیره بلند و بسیار بزرگی هستند که تا حدی از نازک شدن روغن (از دست دادن ویسکوزیته) با افزایش دما جلوگیری می کنند. این افزودنی ها به طور گسترده در ترکیب روغن موتورهای مولتی گرید مانند SAE 5W-30 یا SAE 15W-40 استفاده می شوند.
مواد بهبود دهنده شاخص ویسکوزیته همچنین مسئول جریان بهتر روغن در دماهای پایین هستند که منجر به کاهش سایش و بهبود مصرف سوخت می شود. علاوه بر این، بهبود دهنده های VI در روغن هیدرولیک و واسکازین های با شاخص ویسکوزیته بالا برای روانکاری بهتر در دماهای پایین استفاده می شوند.
برای تجسم نحوه عملکرد افزودنی بهبود دهنده شاخص گرانروی، بهبود دهنده VI را به عنوان یک هشت پا یا فنر مارپیچ در نظر بگیرید که در دمای پایین چنبره می زند و تأثیر بسیار کمی بر ویسکوزیته روغن دارد.
سپس، با افزایش دما، ماده افزودنی (هشت پا) بازوهای خود را باز یا دراز می کند و از رقیق شدن بیش از حد روغن در دماهای بالا جلوگیری می کند.
بهبود دهنده های VI چند ویژگی منفی دارند. این ادتیو روغن موتور، پلیمرهای بزرگ با وزن مولکولی بالا هستند که آنها را مستعد خرد کردن یا برش دادن روغن به قطعات کوچک توسط اجزای موتور، به خصوص در گیربکس ها، می کند.
برش و قطع شدن دائمی مواد بهبود دهنده شاخص ویسکوزیته می تواند باعث کاهش قابل توجه ویسکوزیته روغن شود که فواصل زمانی تعویض روغن را کوتاه می کند و هزینه های سرویس و نگهداری شما را افزایش می دهد.
چندین نوع مختلف بهبود دهنده شاخص ویسکوزیته وجود دارد. برخی از آنها کیفیت بالاتری دارند و از اینرو عمر روغن موتور را افزایش می دهند، هزینه تعویض روغن شما را کاهش می دهند و در کل عمر موتور خودرو شما را بالا می برند.
مواد ضد سایش (Anti-Wear)
این افزودنی ها معمولاً برای محافظت از قطعات ماشین در برابر سایش و خوردگی فلز در شرایط روغن کاری مرزی و مختلط استفاده می شوند. در روانکاری مرزی، یک لایه بسیار نازک بین سطوح در تماس وجود دارد اما دو سطح هم چنان در تماس با یکدیگر هستند. در روانکاری مختلط، یک لایه از روان کننده سطوح در تماس با یکدیگر را از هم جدا می کند ولی ناهمواری های سطوح هم چنان با هم تماس پیدا می کنند. از اینرو در هر دو نوع روانکاری به ادییوهای ضد سایش نیاز است تا از سایش و خوردگی سطح فلزی جلوگیری شود.
این افزودنی ها به مرور زمان به اصطلاح از نفس می افتد و خاصیت خود را از دست می دهد، پس از آن به قطعات موتور آسیب وارد می شود. آنها معمولاً ترکیبات فسفر هستند که رایج ترین آنها دی آلکیل دی تیوفسفات روی (ZDDP) است.
نسخه های مختلفی از ZDDP وجود دارد – برخی برای کاربردهای هیدرولیک و برخی دیگر برای دماهای بالاتری که در روغن موتور وجود دارد در نظر گرفته شده است. ZDDP همچنین دارای برخی خواص آنتی اکسیدانی و بازدارنده خوردگی است. علاوه بر این، انواع دیگری از مواد شیمیایی مبتنی بر فسفر (به عنوان مثال، TCP) برای محافظت در برابر سایش استفاده می شود.
همچنین بخوانید: بهترین روغن موتور برای سمند ef7
مواد کاهش دهنده اثر فشار (Extreme Pressure)
ادتیو EP بسیار قوی تر از افزودنی ضد سایش هستند. این افزودنی بیشتر در روغن دنده، و نیز در روغن هیدرولیک و موتور استفاده می شود. نقش این ادتیو کاهش سایش چسبان در روانکاری از نوع مرزی یا مختلط است. وقتی گیربکس در شرایط کاری با سرعت و فشار بار بالا کار می کند، هنگام تماس فلز به فلز ممکن است لایه های ناهموار و دارای زبری به یکدیگر بچسبند و به مرور باعث سایش و خوردگی شدید شوند. ادتیوهای کاهش دهنده فشار، از این سایش جلوگیری می کنند.
افزودنی کاهنده فشار شدید (EP) معمولاً در روغن های دنده استفاده می شوند و بوی گوگرد منحصر به فرد و قوی را به روغن می دهد. این افزودنی ها معمولا حاوی ترکیبات گوگرد و فسفر (و گاهی اوقات ترکیبات بور) هستند.
آنها می توانند نسبت به فلزات زرد، به ویژه در دماهای بالاتر، خورنده باشند، بنابراین نباید در چرخ دنده های حلزونی شکل (worm gear) و کاربردهای مشابه که در آن فلزات مبتنی بر مس استفاده می شود، مصرف شوند. برخی از افزودنی های EP مبتنی بر کلر وجود دارند اما به دلیل نگرانی های خوردگی، به ندرت استفاده می شوند.
افزودنی های ضد سایش (AW) و مواد کاهنده فشار شدید (EP) گروه بزرگی از افزودنی های شیمیایی را تشکیل می دهند که وظیفه محافظت از سطوح فلزی را در هنگام روانکاری مرزی با تشکیل یک لایه محافظ یا مانع بر روی سطوح سایش انجام می دهند.
همچنین بخوانید: روغن گیربکس اتوماتیک ATF III
پاک کننده ها (Detergents)
پاک کننده یکی از موثرترین ادتیوهایی است که با دو هدف مهم به روغن پایه اضافه می شود. این افزودنی به تمیز نگه داشتن اجزای داغ موتور و خنثی کردن اسیدهای تشکیل شده در روغن کمک می کند. مواد پاک کننده عمدتاً در روغن موتور استفاده می شوند و ماهیت قلیایی یا بازی دارند.
مواد پاک کننده قلیائیت روغن موتور را حفظ می کنند. آنها معمولاً متشکل از مواد شیمیایی کلسیم و منیزیم هستند. در گذشته از مواد پاک کننده بر پایه باریم استفاده می شد اما اکنون به ندرت کاربرد دارند.
اگر بخواهیم به نقش دقیق مواد پاک کننده در روغن موتور اشاره کنیم، باید گفت که در طی فرایند احتراق، مقدار زیادی ذرات دوده و مواد ناشی از احتراق ناقص پدید می آیند که در روغن، غیر محلول، هستند و باعث تشکیل رسوب خاکستری در پیستون ها می شوند. این رسوب در مواقعی ممکن است باعث چسبیدن رینگ و پیستون شوند. بنابراین، مواد افزودنی پاک کننده از تشکیل و تجمع این رسوبات جلوگیری می کند. پاک کننده ها معمولاً همراه با افزودنی متفرق کننده استفاده می شود.
همچنین بخوانید: بهترین روغن موتور برای TU5
متفرق کننده ها (Dispersants)
متفرق کننده ها عمدتاً در روغن موتور دارای ادییو پاک کننده یافت میشوند تا به تمیزی موتورها و عاری کردن موتور از رسوبات کمک کنند. کار اصلی متفرق کننده ها این است که ذرات دوده و مواد ناشی از احتراق ناقص موتور دیزل را به صورت ریز (اندازه کمتر از 1 میکرون) در روغن، پراکنده یا معلق نگه می دارند.
هدف این است که رسوبات و دوده ها در روغن معلق نگه داشته شود و اجازه ندهید که در روغن جمع شود. ادتیو متفرق کننده که یک ماده ارگانیک و بدون خاکستر است، رسوبات و لجن را با خود حمل می کنند به فیلتر روغن انتقال می دهند. این روغن پس از تصفیه دوباره به مسیر بر می گردد.
ترکیب مواد افزودنی پاک کننده و متفرق کننده اجازه می دهد تا ترکیبات اسیدی بیشتری خنثی شوند و ذرات آلاینده بیشتری معلق بمانند. این افزودنی ها به مرور زمان که اسیدها را خنثی می کند و آلاینده ها را تعلیق می کند، کارایی خود را از دست می دهند و نیاز به تعویض روغن دارد.
مواد ضد کف (Anti-foam)
مواد شیمیایی موجود در این گروه افزودنی دارای کشش سطحی پایینی هستند که دیواره حباب روغن را ضعیف میکند و به حبابهای کف اجازه میدهد راحتتر بترکند. آنها با کاهش میزان تماس هوا و روغن، بر اکسیداسیون اثر غیر مستقیم دارند.
برخی از این افزودنیها مواد سیلیکونی نامحلول در روغن هستند که حل نمیشوند، بلکه به صورت ریز در روغن روانکننده پخش میشوند. مواد ضد کف معمولاً با غلظت بسیار کم مورد نیاز است. اگر افزودنی ضد کف بیش از حد اضافه شود، می تواند اثر معکوس داشته باشد و باعث ایجاد کف بیشتر و حباب هوا شود.
اصلاح کننده های اصطکاک (Friction Modifiers)
اصلاحکنندههای اصطکاک معمولاً در روغنهای موتور و روغن گیربکس اتوماتیک، برای تغییر اصطکاک بین اجزای موتور و گیربکس استفاده میشوند. در موتورها، تاکید بر کاهش اصطکاک برای بهبود مصرف سوخت است.
در گیربکس ها، تمرکز بر بهبود درگیری سیستم کلاچ است. اصلاح کننده های اصطکاک را می توان به عنوان افزودنی های ضد سایش در سیستم هایی که بار و سرعت کمتری دارند، در نظر گرفت.
مواد کاهش دهنده نقطه ریزش (Pour Point Depressants)
نقطه ریزش روغن کمترین دمایی است که در آن، روغن هنوز می توانند جاری شود. کریستال های موم که در روغن های معدنی پارافینیک تشکیل می شوند در دماهای پایین متبلور می شوند (جامد می شوند). بلورهای جامد شبکه ای را تشکیل می دهند که مانع از جریان روغن می گردد.
مواد کاهش دهنده نقطه ریزش، باعث کاهش اندازه کریستال های موم در روغن و برهمکنش آنها با یکدیگر می شود و به روغن اجازه می دهند در دماهای پایین، همچنان جاری شوند.
دمولسیفایرها (Demulsifiers)
افزودنی های دمولسیفایر با تغییر کشش سطحی روغن از تشکیل یک مخلوط پایدار روغن و آب یا یک امولسیون جلوگیری می کنند تا آب با هم ترکیب شود و با آمادگی بیشتری جدا شود. این یک ویژگی مهم برای روان کننده هایی است که در معرض بخار یا آب قرار دارند، به طوری که آب آزاد می تواند ته نشین شود و به راحتی در یک مخزن تخلیه شود.
امولسیفایرها (Emulsifiers)
امولسیفایرها در سیالات فلزکاری مبتنی بر آب و سیالات مقاوم در برابر آتش استفاده می شوند تا به ایجاد امولسیون روغن-آب پایدار کمک کنند. افزودنی امولسیفایر را می توان به عنوان چسبی در نظر گرفت که روغن و آب را به یکدیگر متصل می کند، زیرا معمولاً به دلیل کشش سطحی و تفاوت در وزن مخصوص، آنها دوست دارند از یکدیگر جدا شوند.
زیست کش ها (Biocides)
بیوسیدها اغلب به روان کننده های مبتنی بر آب برای کنترل رشد باکتری ها اضافه می شوند.
مواد چسباننده (Tackifiers)
چسباننده ها مواد رشته ای هستند که در برخی روغن ها و گریس ها برای جلوگیری از پرت شدن روان کننده از سطح فلز در حین حرکت چرخشی استفاده می شوند.
در روغن موتورها از مواد چسباننده به عنوان افزودنی استفاده شود. این مواد باید قابلیت استفاده در تجهیزات ترکیبی معمولی را داشته باشند، در انبار پایدار باشند و طبق استانداردهای صنعتی، عاری از بوی نامطلوب و غیرسمی باشند.
چند نکته کلیدی در مورد مواد افزودنی:
- افزودنی بیشتر همیشه بهتر نیست، بلکه ممکن است تاثیر عکس داشته باشد.
- افزایش درصد یک ماده افزودنی خاص ممکن است یک خاصیت روغن را بهبود بخشد و در عین حال خاصیت دیگری را کاهش دهد. بنابراین در تولید روغن موتور و سایر روانکارهای صنعتی باید از تمام مواد افزودنی به یک مقدار مشخص استفاده شود.
- درصد و غلظت تمام مواد افزودنی باید یکسان باشد. اگر غلظت بالایی از یک ماده ضد سایش به روغن اضافه شود، ممکن است تاثیر ادتیو ضد خوردگی در روغن را کمتر کند. در نتیجه، خوردگی بیشتر را شاهد هستیم.
همچنین بخوانید: روغن موتور ديزلي پرفلوب CI4 20W50 ظرف 20 لیتری
چگونه اثربخشی مواد ادتیو روغن کاهش می یابد
درک این نکته بسیار مهم است که بیشتر این مواد افزودنی به مرور و توسط عوامل زیر از بین می روند و اثربخشی آنها کاهش می یابد:
- «تجزیه و تحلیل»
- «جذب» روی سطوح فلزی، ذرات و آب
- «جدایی ذرات» به دلیل ته نشین شدن یا فیلتراسیون.
مکانیسم های جذب و جداسازی شامل انتقال جرم یا حرکت فیزیکی ماده افزودنی است.
برای بسیاری از مواد افزودنی، هر چه کارکرد روغن در موتور بیشتر باشد، پکیج مواد افزودنی باقیمانده در روغن، محافظت کمتری از موتور و قطعات داخل موتور خواهد داشت.
وقتی مواد افزودنی در روغن تحلیل می روند و در واقع تمام می شوند، غلظت روغن بالا می رود، روغن رسوب و شروع به تشکیل لجن می کند، اسیدهای خورنده به بلبرینگ ها و سطوح فلزی حمله می کنند و میزان سایش افزایش می یابد. اگر از روغن های بی کیفیت استفاده شود، این اتفاقات بد، زودتر رخ می دهند.
به همین دلایل است که باید روانکارهای با کیفیت بالا که دارای استاندارد API هستند و البته مناسب موتور خودرو طبق توصیه های سازنده را خرید کنید.
در جدول زیر انواع افزودنی های روغن موتور و کارکرد آنها در روانکارها نشان داده شده است.
| افزودنی هایی که در روغن کار محافظت از سطوح را انجام می دهند | |||
| نوع افزودنی | هدف | ترکیبات استاندارد | کارکرد |
| مواد ضد سایش | اصطکاک و ساییدگی را کاهش می دهد و از خوردگی جلوگیری می کند
|
دی تیوفسفات های روی، فسفات های آلی و فسفات های اسیدی؛ ترکیبات آلی گوگرد و کلر؛ چربی های سولفوره، سولفیدها و دی سولفیدها
|
واکنش شیمیایی با سطح فلز برای تشکیل لایه ای با مقاومت برشی کمتر از فلز، در نتیجه از تماس فلز با فلز جلوگیری می کند.
|
| مواد بازدارنده خوردگی و زنگ زدگی
|
از خوردگی و زنگ زدگی قطعات فلزی در تماس با روان کننده جلوگیری می کند
|
دی تیوفسفات های روی، فنولات های فلزی، سولفونات های فلزات اساسی، اسیدهای چرب و آمین ها
|
جذب ترجیحی ماده قطبی روی سطح فلز برای ایجاد یک لایه محافظ و/یا خنثی سازی اسیدهای خورنده |
| مواد پاک کننده | سطوح را عاری از رسوب نگه می دارد و اسیدهای خورنده را خنثی می کند
|
ترکیبات فلزی آلی باریم، کلسیم و منیزیم فنولات ها، فسفات ها و سولفونات ها
|
با پیش سازهای لجن و لاک برای خنثی کردن آنها و محلول نگه داشتن آنها واکنش شیمیایی می دهد |
| متفرق کننده ها
|
دوده های نامحلول در روغن موتور را با خود حمل می کند و به فیلتر روغن می برد | آلکیل تیوفسفونات ها و آلکیل سوکسینیمیدهای پلیمری، کمپلکس های آلی حاوی ترکیبات نیتروژن | آلاینده ها با کشش قطبی به مولکول های پخش کننده پیوند می خورند، از تجمع آنها جلوگیری می شود و به دلیل حلال بودن ماده پراکنده در حالت تعلیق نگهداری می شوند.
|
| اصلاح کننده اصطکاک
|
ضریب اصطکاک را تغییر می دهد
|
اسیدهای چرب آلی و آمین ها، روغن گوشت خوک، فسفر آلی با وزن مولکولی بالا و استرهای اسید فسفریک
|
کار جذب ترجیحی مواد فعال سطحی را انجام می دهد
|
| افزودنی هایی که در روغن موتور کارکرد سیستمیک دارند | |||
| کاهش دهنده نقطه ریزش
|
روان کننده را در دمای پایین جاری نگه می دارد
|
نفتالین آلکیله و پلیمرهای فنلی، پلی متاکریلات ها
|
از تشکیل کریستال موم و افزایش دمای نقطه ریزش جلوگیری می کند |
| مواد متورم کننده | با متورم کردن خفیف روغن، درزها را آب بندی می کند | فسفات های آلی، آروماتیک ها، هیدروکربن های هالوژنه | واکنش شیمیایی با الاستومر برای ایجاد تورم خفیف
|
| بهبود دهنده ویسکوزیته | سرعت تغییر ویسکوزیته با افزایش دما را کاهش می دهد | پلیمرها و کوپلیمرهای متاکریلات ها، بوتادین الفین ها و استایرن های آلکیله شده | با افزایش دما، پلیمرها منبسط می شوند تا از رقیق شدن روغن جلوگیری کنند |
| افزودنی هایی که کارایی روغن موتور را افزایش می دهند | |||
| ضد کف | از تشکیل کف پایدار در روان کننده جلوگیری کنید | پلیمرهای سیلیکونی و کوپلیمرهای آلی | کاهش کشش سطحی برای تسریع ترکیدن حباب
|
| آنتی اکسیدان
|
در تجزیه اکسیداتیو تاخیر می اندازد
|
دی تیوفسفات روی، فنل های مانع، آمین های معطر، فنل های سولفوره شده | با تجزیه پراکسیدها به واکنش رادیکال آزاد پایان می دهد |
| غیر فعال کننده فلز
|
اثر کاتالیزوری فلزات بر سرعت اکسیداسیون را کاهش می دهد
|
کمپلکس های آلی حاوی نیتروژن یا گوگرد، آمین ها، سولفیدها و فسفیت ها | با کمپلکس شدن با یون های فلزی، روی سطوح فلزی فیلم غیر فعال تشکیل می دهد
|
سخن پایانی
در این راهنمای جامع از روغن موتور پرفلوب، ادتیو روغن و مواد افزونی به روغن پایه را به طور کامل توضیح دادیم. از نقش و کارایی انواع مواد افزودنی به روغن موتور گفتیم و اشاره کردیم که نسبت هر کدام از این مواد افزودنی باید مشخص و تقریباً یکسان باشد تا بالاترین اثربخشی را داشته باشند.
هدف از نوشتن مقاله ادتیو روغن موتور چیست؟ راهنمای جامع افزودنی های روغن (1403) این بود که شما به عنوان مصرف کننده روغن موتور، راننده تاکسی، و یا هر فردی که با روغن موتور و محصولات روانکار سر و کار دارد بتوانید در خرید روغن موتور و سایر محصولات مرتبط با روغن بهترین تصمیم را بگیرید.
برند پرفلوب (شرکت آریا رایمند جاوید) تولید کننده انواع روغن موتور و محصولات روانکار یکی از معتبرترین برندهای موجود در بازار است که در تولید محصولات خود از روغن پایه و مواد افزودنی درجه یک وارداتی با بالاترین کیفیت و استانداردهای روز دنیا استفاده می کند. متخصصان پرفلوب، انواع ادتیو روغن موتور را در آزمایشگاه بررسی کرده، کیفیت و خاصیت هر یک را ارزیابی و پس از مهر تایید، آنها را برای اضافه کردن به روغن پایه به خط تولید ارسال می کنند.
اگر می خواهید عمر موتور شما افزایش یابد، هزینه های سرویس و نگهداری، تعویض روغن و سوخت شما کاهش پیدا کند، توصیه می کنیم روغن موتور ماشین تان را پرفلوب کنید. برای خرید و راهنمایی و مشاوره بیشتر با شماره تلفن 02188624489 تماس بگیرید.
همچنین بخوانید: نکات مهم خرید و تعویض روغن موتور خودرو از زبان متخصص