چرا روغن موتور سیاه می شود؟
هفته پیش یا شاید ماه پیش روغن ماشین خود را تعویض کرده اید. کاپوت ماشین خود را بالا می زنید، گیج روغن را بیرون می کشید تا سطح روغن را چک کنید. اما متوجه می شوید روغن بیش از حد سیاه شده است.
تعجب می کنید که چرا به این سرعت روغن سیاه شده است!
آیا عوض شدن رنگ روغن موتور طبیعی است؟
در این مقاله از پرفلوب قصد داریم به این سوال شما که چرا روغن موتور سیاه می شود پاسخ دهیم.
علت سیاه شدن روغن موتور چیست؟
روغن موتور یکی از اصلی ترین خوراک خودروهای بنزینی است که وظیفه اصلی آن روانکاری و جلوگیری از سایش و خوردگی قطعات است. علاوه بر این، کار خنک کردن و پاک کنندگی، ممانعت از تجمع لجن و رسوبات در محفظه روغن را نیز بر عهده دارد.
اگر می خواهید کمتر به تعمیرگاه بروید، از موتور ماشین خود به خوبی مراقبت کنید و عمر آن را افزایش دهید، فقط و فقط از روغن موتور با کیفیت و متناسب با فناوری موتور خودروی خود استفاده کنید.
در این بخش به این سوال به علت و اینکه چرا روغن سیاه می شود می پردازیم.
علت سیاه شدن روغن موتور به دو دلیل است:
- اکسیده شدن روغن موتور
- جذب دوده های ناشی از احتراق ناقص
به طور معمول، دمای موتور وقتی در حال کار کردن است به محدوده 90 تا 110 درجه سانتیگراد می رسد. بنابراین روغن موتور را طوری طراحی می کنند که بتواند این دما را به خوبی تحمل کند، ویسکوزیته آن کاهش پیدا نکند و مواد پلیمری آن تحلیل نرود.
با این حال، وقتی موتور در جا کار می کند و یا در شرایط سخت، گیر کردن پشت ترافیک و تحت فشار بالا کار می کند، دمای موتور بالا می رود و باعث تخلیه سریعتر مواد افزودنی می شود و خصوصیات روغن را تغییر می دهد. این تغییر بر خواص روانکاری، محافظت و خنک کنندگی آن تأثیر می گذارد.
اگر رنگ روغن موتور شما زود سیاه شده است، ممکن است نشانه اکسیداسیون بالا در روغن باشد. دمای موتور که بیش از حد بالا رود، ادتیو و مواد پلیمری ضد اکسیداسیون روغن را از بین می برد و می تواند باعث تسریع اکسیداسیون شود و در نهایت روغن زود سیاه می شود.
حرارت بالای موتور و ترکیب روغن با اکسیژن هوا به مرور زمان باعث اکسیده شدن روغن موتور می گردد. با اکسیده شدن روغن موتور رنگ آن از حالت طبیعی خود خارج می شود و سیاه می شود. برای جلوگیری از اکسیده شدن سریع و سیاه شدن روغن موتور، به روغن، ادتیو ضد اکسیداسیون اضافه می گردد.
اکسیده شدن روغن امری اجتناب ناپذیر است و یکی از دلایل سیاه شدن روغن موتور می باشد.
یکی دیگر از دلایل سیاه شدن روغن موتور، جذب دوده های سیاه ناشی از احتراق ناقص در موتور است. همانطور که گفتیم، یکی از وظایف روغن موتور، پاک کنندگی است. روغن دوده های سیاه را به خود جذب می کند تا روغن بتواند کار اصلی خود یعنی روانکاری را به درستی انجام دهد. برای این منظور، ادتیو پاک کننده اضافه می گردد تا خاصیت جذب و انتقال دوده ها بیش از پیش افزایش یابد.
این روند ادامه دارد تا زمانی که روغن بیش از حد سیاه می شود، خاصیت خود را از دست می دهد و در واقع عمر ادتیوهای بکار رفته در فرمولاسیون روغن موتور به پایان می رسد.
اینکه برخی از افراد، سیاه شدن زود هنگام روغن را به بی کیفیت بودن فیلتر روغن نسبت می دهند، تصوری کاملاً اشتباه است. اصلا سیاه شدن روغن هیچ ربطی به فیلتر روغن موتور ندارد. کار فیلتر، تصفیه روغن کارکرده از هر گونه پلیسه، ذرات ریز، لجن و کثافات و بازگرداندن روغن تصفیه شده به سیستم و مدار روغن کاری است.
روغن موتور سیاه می تواند نشان دهنده آلودگی زیاد، از بین رفتن مواد افزودنی یا نقص فنی موتور باشد.
حالا که می دانید چرا روغن موتور سیاه می شود و خاصیت خود را از دست می دهد، با تعویض به موقع روغن، از آسیب احتمالی به موتور جلوگیری کنید.
بررسی دلایل اینکه چرا روغن سیاه می شود؟
روغن موتور ترکیبی پیچیده از مواد افزودنی و پلیمرهایی است که قدرت روانکاری و محافظت از روغن را افزایش می دهد. وقتی موتور در حال کار است و گرم می شود و به خاطر احتراق و سایر فرآیندها در موتور، روغن دستخوش تغییرات فیزیکی و حرارتی می شود که رنگ و ویسکوزیته آن را تغییر می دهد. سیاه شدن روغن موتور قابلیت روان کنندگی و زنگ زدگی آن تأثیر می گذارد.
روغن موتور تازه به رنگ عسلی کهربایی است. روغن وقتی داخل موتور ماشین ریخته می شود، به مرور زمان و پس از طی چند ده کیلومتر سیاه می شود. همانطور که گفتیم بر اثر حرارت زیاد و ترکیب با اکسیژن، اکسیده می شود و با حذب دوده ناشی از احتراق ناقص موتور، تیره می شود .
اگر روغن موتور بیش از حد سیاه یا غلیظ به نظر برسد، نشانه خوبی نیست. حواستان باشد، موتور نقص فنی دارد، دوده های ناشی از احتراق ناقص آن زیاد است و روغن مصرفی کیفیت خوبی نداشته است.
هر روغن موتوری بسته به ظرفیت ادتیوی که دارد، می تواند دوده های داخل موتور را بگیرد. اگر ادتیو روغن موتور که مسئول تمیزکاری و پاکسازی فضای داخل موتور است خاصیت خود را از دست بدهد، ضمن اینکه نمی تواند دوده ها را به خوبی جذب کند، قدرت روانکاری خود را نیز از دست می دهد و باید هر چه زودتر تعویض شود.
سوال اینجاست که چرا روغن موتور زود سیاه می شود؟
برای پاسخ به این سوال بیایید ابتدا نحوه کار روغن موتور را توضیح دهیم.
روغن موتور چگونه کار می کند؟
پشت هر وسیله نقلیه ای که نرم کار می کند، موتوری است که به خوبی روانکاری می شود. سیستم روغن کاری خودرو از چندین جزء اصلی یعنی کارتل یا مخزن روغن، اویل پمپ یا همان پمپ روغن و فیلتر تشکیل می شود. روغن وارد مخزن می شود، بوسیله اویل پمپ به سمت قطعات متحرک انتقال داده می شود، در مسیر خود به فیلتر می رسد، فیلتر روغن کارکرده را تا حدودی تصفیه می کند و دوباره به سیستم باز می گرداند.
همانطور که موتور کار می کند، با اینکه روغن در آن جریان دارد، اصطکاک ایجاد می شود و باعث تولید گرما در قسمت های متحرک می شود. بخش زیادی از این گرما توسط روغن جذب می شود و در فضای اطراف پخش می گردد. بخشی دیگر نیز منجر به تجزیه ادتیو ضد اکسیداسیون روغن می شود و کم کم باعث اکسیده شدن روغن موتور می گردد. (در نتیجه روغن سیاه می شود)
این وسط ممکن است، موتور نقص فنی داشته باشد و در سوخت آن احتراق ناقص شکل بگیرد. احتراق ناقص با دوده و کربن همراه است. روغن موتور تا جایی که ظرفیت داشته باشد، بخش بسیار زیادی از دوده ها را در خود حل می کند.
فیلتر روغن نیز در وسیله نقلیه کار مهمی را انجام می دهد. روغن موتور را تمیز و با کمترین لجن و رسوبات نگه می دارد. با گذشت زمان، به ناچار منافذ ریز فیلتر با آلاینده ها و مخزن مسدود می شود و کارایی آن کاهش می یابد. این فیلتر دیگر نمی تواند رسوبات و ذرات ریز و جامد داخل روغن را بگیرد.
همچنین بخوانید: نحوه تشخیص روغن موتور اصلی و تقلبی
علل زود سیاه شدن روغن موتور
همانطور که اشاره کردیم، تحلیل رفتن روغن در طول زمان، امری طبیعی است. با این حال، اگر روغن ماشین شما زود سیاه می شود یا به طور غیرعادی کثیف می شود، باید دلایل احتمالی پشت آن را بررسی کنید.
بیایید شایع ترین دلایل سیاه شدن زود هنگام روغن را مورد بحث قرار دهیم:
علائم سیاه شدن روغن موتور
تغییرات فیزیکی در روغن موتور طبیعی است و همیشه شرایط روغن را نشان نمی دهد. با این حال، چندین علامت رایج وجود دارند که نشان دهنده سیاه و کثیف بودن روغن است:
کوبیدن و صدای بلند
وقتی روغن بیش از حد سیاه و کثیف می شود، توانایی خود را برای روانکاری قطعات فلزی داخلی خودرو از دست می دهد. روغن کاری با روغن سیاه و نامناسب می تواند منجر به سایش یا آسیب در موتور شود.
اگر متوجه افزایش صدای موتور شدید یا صدای تق تق می شنوید، می تواند نشانه سیاه و کثیف شدن روغن موتور باشد. توصیه می شود برای جلوگیری از آسیب بیشتر روغن و فیلتر روغن خود را سریعا تعویض کنید.
تیره بودن روغن روی گیج
هر راننده خودرو باید محل قرارگیری گیج و میله اندازه گیری روغن را بداند و حداقل ماهی یک بار آن را چک کند. این میله نشانگر، در اصل برای اندازه گیری سطح روغن است و شما را از کم و یا زیاد بودن روغن مطلع می کند. با این حال، از روغن چسبیده به این میله می توان رنگ و میزان تیره بودن روغن را بررسی کنید.
روغن تازه و تمیز معمولاً بسته به غلظت آن دارای رنگ عسلی است که از روشن تا تیره، متغیر است. با این حال، با ادامه گردش روغن، به تدریج تغییر می کند و تیره تر می شود.
اگر روغن قهوه ای تیره یا مشکی روی میله می بینید به این معنی است که روغن کثیف است و نیاز به تعویض دارد. چک کردن مرتب میله نشانگر می تواند به شما کمک کند تشخیص دهید چه زمانی روغن نیاز به تعویض دارد.
روشن شدن چراغ چک روغن
چراغ چک روغن موتور روی داشبورد یک ویژگی مهم در وسیله نقلیه شما است. چراغ روغن موتور با نماد قوطی روغن، اغلب با رنگ قرمز مشخص است. روشن شدن چراغ روغن خطرناک است و به این معنی است که باید فوراً رانندگی را متوقف کنید.
معمولاً وقتی فشار روغن کم می شود و یا مشکل جدی مربوط به روغن وجود دارد، چراغ چشمک می زند. در این شرایط، شما باید وسیله نقلیه خود را به مکانیک نشان دهید.
بوی بد روغن موتور
اگر متوجه بوی روغن موتور مخلوط با دود اگزوز شدید، این معمولاً نشانه این است که ماشین شما نیاز به تعویض روغن دارد. این بوی روغن میتواند نشان دهد که سطح روغن در خودروی شما خیلی پایین است یا نشتی وجود دارد. همچنین می تواند نتیجه گرم شدن بیش از حد موتور شما باشد. دود ناشی از احتراق ناقص می تواند با روغن ترکیب شود و ضمن اینکه بوی بدی می دهد، روغن موتور را سیاه می کند.
دود اگزوز
اگر در حین رانندگی مشاهده کردید که از اگزوز خودرو خود دود می آید، می تواند نشان دهنده سیاه و کثیف بودن روغن موتور، نشتی یا نقص در موتور باشد. قبل از اینکه بدتر شود یا منجر به آسیب شدیدتر شود، فوراً دلیل آن را بررسی و ایراد را برطرف کنید.
آیا سیاه شدن روغن موتور یک هشدار است؟
در بیشتر مواقع، سیاه شدن روغن موتور و در واقع کثیف شدن آن، به منزله این نیست که روغن باید سریع تعویض شود. با این حال، ادامه رانندگی با روغن سیاه، به خصوص برای مدت طولانی، اصلاً توصیه نمی شود.
روغن سیاه در نهایت به وسیله نقلیه شما و عملکرد آن آسیب می رساند. اگر سیاه بودن روغن را نادیده بگیرید، نادیده گرفتن کامل این مشکل می تواند منجر به آسیب شدید یا حتی پیاده شدن کامل موتور شما شود.
زمان تعویض روغن موتور
اکثر خودروسازان توصیه می کنند روغن موتور خود را هر 5000 تا 7000 کیلومتر تعویض کنید. فاصله زمانی تعویض روغن در ماشین های مدل پایین که از روغن های با سطح کیفی پایینتر استفاده می کنند، معمولاً هر 3000 کیلومتر و یا هر سه ماه رانندگی است (هر کدام که نزدیکتر است). برای دانستن بهترین زمان تعویض روغن موتور به دفترچه راهنمای خودرو خود مراجعه کنید.
به یاد داشته باشید که عوامل بیرونی مانند آب و هوا و شرایط رانندگی نیز می توانند بر سرعت کثیف شدن روغن شما تأثیر بگذارند.
بنابراین، بهتر است وضعیت روغن خود را به طور منظم، در حالت ایده آل یک بار در ماه، بررسی کنید. این همچنین به شما کمک می کند تا با ظاهر آن و نحوه سیاه شدن آن در طول زمان آشنا شوید.
همچنین بخوانید: بهترین زمان تعویض روغن موتور خودرو
چرا روغن موتور سیاه می شود؟ میزان طبیعی آن چقدر است؟
بارها شده است که گیج روغن را بیرون می آوریم و سطح روغن موتور را چک می کنیم. برخی مواقع با اینکه موتور سالم است اما شاهد این هستیم که موتور، روغن کم کرده است.
آیا این موضوع طبیعی است و یا جای نگرانی دارد؟
روغن در حالت طبیعی خود بعد از مدتی که کار کرد، درصدی از آن بخار می شود. به خصوص اگر دمای موتور گرم باشد و تحت فشار و بار زیاد کار کند.
برای مثال بهترین روغن موتور پژو 206 تیپ 2 با حجم روغن حدود 3.5 لیتر، در هر 1000 کیلومتر ممکن است 0.1 تا 0.2 لیتر کم کند.
همچنین باید به رنگ روغن نیز توجه کنید. روغن تازه معمولاً رنگی شفاف و کهربایی شبیه به عسل یا کارامل دارد. اگر در همان سایه رنگ باقی بماند و با گذشت زمان کمی تیره تر شود، به این معنی است که روغن شما هنوز تمیز است و کار خود را به درستی انجام می دهد.
اما اگر روغن به طور قابل توجهی تیرهتر به نظر میرسد و رنگ سیاه یا قهوهای تیره به خود میگیرد، این نشانهای است مبنی بر اینکه تغییر روغن در آن رخ داده است. به همین ترتیب، اگر مشاهده کنید روغن به میله می چسبد، نشان می دهد که روغن غلیظ شده و پر از رسوبات است.
اگر موتور روغن کم نکرده باشد اما رنگ آن بیش از حد سیاه به نظر می رسد، بهتر است، روغن ماشین را تعویض کنید.
همچنین بخوانید: علت کم کردن روغن موتور خودرو
چگونه از سیاه شدن روغن موتور جلوگیری کنیم؟
همانطور که در بالا توضیح دادیم، مواد افزودنی به روغن پایه (پلیمر پاک کننده) وظیفه جذب دوده های ناشی از احتراق ناقص، رسوبات، لجن و آلاینده ها را بر عهده دارد. هر چقدر پکیج ادتیو کامل تر و کیفیت آن بالا باشد، عملکرد پاک کنندگی روغن افزایش می یابد. در نتیجه جذب دوده باعث سیاه شدن روغن موتور می گردد، و این طبیعی است.
حالا اگر کیفیت ادتیو روغن موتور پایین باشد، و عمر این مواد افزودنی کوتاه باشد، باز هم روغن سیاه می شود اما دیگر کارایی لازم برای روانکاری موتور را ندارد و ممکن است در دراز مدت به سیستم موتور آسیب جدی وارد کند.
به همین خاطر توصیه می شود، از زمانی که روغن موتور شما سیاه می شود، زود به زود آن را بررسی کنید. سطح چسبندگی و غلظت آن را به صورت چشمی بررسی کنید. به خصوص اگر قرار است به مسافرت بروید، حتماً روغن موتور سیاه را تعویض کنید. با روغن سیاه می توان رانندگی کرد اما مطمئن باشید خاصیت روانکاری آن ممکن است مثل قبل نباشد و به قطعات موتور صدمه می زند.
حالا برای اینکه روغن با اینکه سیاه می شود کارایی و عملکرد خود را به خوبی حفظ کند، چه راهکاری وجود دارد؟
انتخاب روغن موتور خوب و با کیفیت، روغنی که مواد ادتیو آن عمر طولانی داشته باشد و در طول زمان کارایی خود را حفظ کند، بهترین راهکار است.
اگر به دنبال خرید روغن موتور خوب هستید، دست نگه دارید، ما به شما بهترین روغن موتور با بالاترین کیفیت را پیشنهاد می دهیم.
محصولات روانکار پرفلوب، با استفاده از روغن معدنی مرغوب و مواد ادتیو درجه یک وارداتی از شرکت آریا رایمند جاوید، بهترین روانکاری است که می توانید با قیمت بسیار مناسب خرید کنید.
کیفیت روغن موتور پرفلوب به خوبی با نمونه های مشابه خارجی برابری می کند. علاوه بر این، محصولات روانکار پرفلوب در انواع گریدها با ویسکوزیته مختلف تولید می شود. روغن موتور پرفلوب چهار فصل است. برای تمام خودروهای داخلی و وارداتی، روغن موتور دارد. قیمت محصولات این شرکت واقعاً مناسب است و در آخر سیاه می شود اما کیفیت آن براحتی از بین نمی رود.
سوالات متداول
1- آیا پس از سیاه شدن باید روغن خود را تعویض کنید؟
بسیاری از رانندگان تصور می کنند وقتی روغن تیره شد باید آن را تعویض کنند، در صورتیکه اگر روغن سطح کیفی خوبی داشته باشد، ممکن است به خاطر جذب دوده و آلاینده ها به سرعت سیاه و کثیف شود. مقداری از آن را بین دو انگشت لمس کنید، اگر زبر و شن دار باشد، باید تعویض شود، وگرنه نیازی به تعویض ندارد.
2- چرا روغن موتور زود سیاه میشه؟
فرآیند احتراق موتور همراه با تولید دوده و سایر ناخالصی ها است. مواد افزودنی پاک کننده موجود در روغن این دوده و ناخالصی ها را جذب می کنند. این ذرات دوده در روغن موتور، آن را سیاه می کند.
3- چرا روغن موتور سیکلت سیاه میشود؟
روغن موتور سیکلت اگر به مدت طولانی استفاده شود و فیلتر روغن نیز خراب شود، سیاه می شود. روغن موتور سیکلت دارای مواد افزودنی است که خاصیت پاک کنندگی دارد. این مواد باعث میشود که طی مدتی کوتاهی، روغن موتور به رنگ سیاه دربیاید.
4- آیا سیاه شدن روغن موتور طبیعی است؟
بله طبیعی است. روغن موتور در حین کار تقریباً با هر چیزی که داخل موتور است، از جمله رسوباتی که ممکن است روی سطح قطعات موتور تشکیل شده باشد، تماس می گیرد. از آنجایی که رسوبات کربن معمولاً سیاه رنگ هستند، در صورت وجود رسوبات داخل موتور، مدت زیادی طول نمی کشد تا روغن سیاه شود.
5- آیا روغن وقتی سیاه می شود مضر است؟
برخی از روغن های موتور به محض شروع به کارکردن مواد افزودنی روغن، تیره می شوند. با این حال، همیشه باید روغن خودروی خود را اگر دانهدار یا شندار است، تعویض کنید. به خاطر داشته باشید که برای اطلاع از زمان مناسب برای تعویض روغن خودرو به دفترچه راهنما مراجعه کنید.